Những hướng dẫn cho ăn này có ích cho mọi đứa trẻ, nhưng đặc biệt quan
trọng với trẻ ăn quá ít nhiều hay ăn quá nhiều.
1.
Học cách phân biệt giữa đói và no
Để
khắc phục tình trạng ăn uống thất thường, bất thường bạn hãy lập thời gian biểu
khoa học với giờ ăn chính và ăn vặt điều độ, cách nhau ít nhất 3-4 tiếng, và
không ăn hay uống gì giữa các bữa ăn ngoài nước lọc. Khi chỉ được phép ăn vào
đúng bữa, các bé sẽ bắt đầu có cảm giác đói, và phân biệt được với cảm giác no
ở cuối mỗi bữa ăn. Bé cũng sẽ học được người ta chỉ ăn khi “có cảm giác đói ở
bụng”, chứ không phải bất cứ khi nào thấy có thức ăn ngon lành.
Bạn
có thể áp dụng chế độ ăn sáng vào khoảng 7-8 giờ, ăn trưa khoảng 12 giờ, ăn xế
khoảng 15 giờ và ăn tối khoảng 18.30 hay 19 giờ. Nhưng trước khi áp dụng, hãy
nhớ giải thích kỹ cho con để bé biết điều gì sắp xảy ra, chuẩn bị tinh thần cho
con là sẽ không có bim bim giữa các bữa chính và bữa xế nữa, và chính cha mẹ cũng
cần chuẩn bị tinh thần để bảo đảm nghiêm túc theo kế hoạch, nhất là trước những
áp lực năn nỉ và ăn vạ của con.
Trẻ
cần nhận được thông điệp rõ ràng là chỉ được ăn trong bữa chính và bữa xế,
ngoài ra không được ăn linh tinh!
2.
Nhận ra được cảm giác no và giảm tốc độ ăn
Cha
mẹ đừng hạn chế con trong bữa ăn mà hãy cho bé ăn từng ít một cho tới khi bé
nhận ra dạ dày đã no. Bạn hãy múc cho con từng phần nhỏ, rồi cho bé tự múc thêm
2-4 lần, bé sẽ ăn chậm lại. Trước khi lấy thêm thức ăn cho bé, cha mẹ nên hỏi:
“bụng con còn đói hay đã thấy no rồi?” để bé hướng sự chú ý vào dạ dày của mình
và “kiểm tra” xem cảm giác ở đó ra sao. Cha mẹ cũng nên bình luận về cảm giác
đói, no của chính mình, thay vì nói, “Cha/mẹ ăn xong rồi” thì nên tập làm mẫu
cho con bằng cách nói “cha/mẹ no rồi”. Làm như vậy sẽ tập cho bé nhận thức rõ
hơn về cảm giác đói và no.
Quá
trình “học no” này có thể mất một thời gian, nhưng cũng có thể chỉ cần vài ngày
là bé đã biết được khi nào cần ngừng ăn rồi!
3.
Học ăn những thức ăn ngon từng tí một
Không
dùng đồ ăn vặt và đồ ngọt ra để dụ dỗ con, nhưng thỉnh thoảng có thể cho những
món này thành một phần của bữa ăn bình thường, cho con muốn ăn trước nếu thích.
Đây là một thử thách lớn, nhưng cần thiết cho cả trẻ nhỏ và cha mẹ.
Từ
khi còn rất bé, trẻ con đã hình thành mối liên hệ mạnh mẽ giữa thực phẩm chúng
ăn với những trải nghiệm về cảm xúc. Việc cho bé ăn bánh kẹo để thể hiện tình
cảm của chúng ta đã khiến đồ ngọt càng ngọt hơn, và việc giữ món tráng miệng
lại cho tới khi bé ăn xong thức ăn lành mạnh là chính ta đã “hạ giá” thức ăn
lành mạnh trong nhận thức của bé. Thay khi đó, nếu món tráng miệng chỉ được coi
như bất kỳ món nào khác trong bữa ăn, bé sẽ không còn đánh giá quá cao món
tráng miệng nữa, và học được cách ăn đồ tráng miệng ngọt một cách điều độ.
Bên
cạnh đó, cha mẹ cần giới hạn lượng tráng miệng cho con ăn. Nếu bé đòi thêm, cha
mẹ có thể nói, “bữa nay chúng ta chỉ có thế thôi, con sẽ lại được ăn tráng
miệng vào bữa khác.”
4.
Học tự dỗ mà không cần sự giúp đỡ của thức ăn
Trong
tuổi tập đi, trẻ nhỏ cần học cách điều hòa ăn, ngủ và cảm xúc. Đây là khoảng
tuổi mà các bé dễ dàng nổi cơn tam bành khi mọi việc không như ý, và cũng là
khoảng tuổi mà cha mẹ cần dạy cho con hiểu một số hành vi là không chấp nhận
được. Tùy theo tính nết của đứa trẻ, tuổi này có thể là một giai đoạn vô cùng
thách thức. Nhiều bé chỉ cần cha mẹ nghiêm giọng, “Không làm thế!” là đã biết
dừng ngay một hành động “hư hỏng”; nhưng cũng có những bé khác lại thích “thử”
xem giới hạn đến đâu, thậm chí sau nhiều lần cảnh cáo vẫn dám nhìn thẳng vào
mắt cha mẹ và tiếp tục làm điều chúng thích.
Những
năm đầu đời rất quan trọng để giúp một đứa trẻ phân biết được giữa “cảm giác
đói ở bụng” với những nhu cầu tình cảm. Cha mẹ cần cho con ăn vào đúng bữa, khi
chúng đói, chứ không nên cho bé bình sữa hoặc thức ăn vào những lúc khác chỉ để
xoa dịu cảm xúc. Bé có thể khổ sở và nổi cơn tam bành khi cha mẹ không nhượng
bộ, nhưng các bé cần học cách tự dỗ mình mà không cần thức ăn.
5.
Học xem TV hay đi xem phim mà không ăn
Kết
hợp ăn với xem TV lâu nay đã trở thành thú tiêu khiển rất phổ biến, có vẻ như
ai cũng làm vậy, và có vẻ như không ai thắc mắc liệu điều ấy có nên không. Bắp
nổ và coi phim đã gắn chặt với nhau đến nỗi nhiều đứa trẻ cho rằng phải có bắp
nổ hay bim bim thì mới gọi là thưởng thức bộ phim được trọn vẹn. Nhưng cha mẹ
cần biết: đứa trẻ vừa ăn vừa xem một bộ phim lý thú sẽ không thể để ý mình đã
no hay chưa, và có thể sẽ cứ tiếp tục ăn bất kể đói hay không cho tới khi hoặc
là thức ăn hết, hoặc là phim hết.
Tốt
nhất là không để hình thành những thói quen ăn uống không tốt khi con bạn còn
nhỏ, vì càng lớn sẽ càng khó thay đổi.